PANORAMAGEBOUW. Amsterdam

 
Plantage Middenlaan, zicht op het plantsoen van de Plantage Westermanlaan, in 1963 genoemd naar de eerste directeur van Artis en medeoprichter van de Panorama Maatschappij. Voor deze tijd heette deze plek Plantage Prinsenlaan. (Westermans grafmonument vind je op de Nieuwe Oosterbegraafplaats). Hier op de Plantage Prinsenlaan liep oorspronkelijk nog de Nieuwe Prinsengracht waarvan het laatste eind hier in 1878 werd gedempt. Aan de overkant bij Artis rest nog een klein stukje water daarvan; de vijver. Na de demping werd op deze plaats in 1879-1880 het Panoramagebouw neergezet. Zie ansichtkaart hier onder, vanaf dezelfde plek als hierboven gemaakt. Na de sloop daarvan in 1935 ontstond dit plantsoen. Foto 28-08-2012
Plantage Middenlaan 50, het Panoramagebouw in Amsterdam werd in 1879-1880 gebouwd naar een ontwerp van architect Isaac Gosschalk. Isaac ontwierp ook de Westergasfabriek en een in een tuin het fotoatelier op de Herengracht 132. Gelijktijdig met het Panoramagebouw werd het aquariumgebouw van Artis gerealiseerd door G.B. Salm en zijn zoon Abraham Salm

Een panorama was een negentiende-eeuwse vorm van volksvermaak dat in veel steden te vinden was ( Denk aan het bekende nog steeds bestaande panorama Mesdag in Den Haag ). Het eerste panorama in Amsterdam stond voor de oude schouwburg bij de Leidse Poort en was in een ronde tent. In 1816 werd hier "De slag bij Waterloo" getoond. In een panoramagebouw werden op een doek van 360 graden geschilderde taferelen met wisselend historische- of landschappelijke thema's getoond. Tussen die schildering rondom en de kijker werd een voorgrond met allerlei attributen, aarde en zand aangelegd, zodat de realiteit zoveel mogelijk werd benaderd. Voor het ronde panoramagebouw werd een monumentale entree geplaatst met arcade en kleine neobarokke koepels op de hoeken. Het cirkelvormig deel van het gebouw had een diameter van 40 meter en was 15 meter hoog. In 1920 kwam de meerderheid van de aandelen in de Panorma Maatschappij in handen van iemand die van het gebouw een volskschouwburg wilde maken waarvoor hij na veel touwtrekken toestemming van de Gemeente kreeg, de belangstelling voor panorama's liep immers onder andere door de opkomst van de film terug, maar het is er niet van gekomen. Het gebouw stond jaren lang leeg en werd na een mislukte executieveiling in 1927 in 1935 behoorlijk bouwvallig gesloopt om plaats te maken voor een plantsoen. De kaart hierboven is in 1910 aan iemand in Amsterdam verstuurd en de foto is dus meer dan 100 jaar oud.

Het Panoramagebouw op een ansichtkaart verstuurd in 1912.
In het gebouw konden mensen o.a. kijken naar wisselende thema's. O.a. de intocht in Jerusalem en het beleg van Haarlem. Ook was het panorama van Nova Zembla door Louis Apol een groot succes. In de loop der tijd waren er zes panorama's getoond. Tevens was er nog een aparte zaal waar lange tijd het grote schilderij van "Alva's laatste rit in 1573 rit langs den Buitenkant te Amsterdam" door Nicolaas van der Waay en Ernest Sigismund Witkamp naar de aquarel uit 1882 van Charles Rochussen te bewonderen was. Zie kaart hieronder. Op de gevel hierboven wordt hiervoor reclame gemaakt. Het thema Alva's laatste rit slaat op het vertrek van de Spaanse Landvoogd Alva uit Amsterdam.

Ansichtkaart met het schilderij uit het panormagebouw van Alva's laatste rit en de attributen ervoor. Kaart voor 1910.

Het panorama Jerusalem, kaart ong. 1903

Het panorama Jerusalem met de kruisiging van Jezus.

Het gebouw met de inmiddels grotere bomen. (Bijenkorfkaart)

Foto Amsterdam, Roeland Koning

Plantagebuurt

Artis

Henri Polaklaan

Hortus Botanicus UVA

Wertheimpark

Roetersstraat

Nieuwe Prinsengracht

Sarphatistraat

Muiderpoort

Alexanderkade

Architecten in Amsterdam

Foto Amsterdam Roeland Koning

For info or order in 300 dpi: info@studiokoning.nl  Foto's: Roeland Koning: (+31) 06-54623377

 

 

Foto index 1 Foto index 2 Foto Relax Pictures Fish Antiques and Arts
Pictures Wine Europe 1 Pictures Wine Europe 2 Pictures Wine Burgundy Pictures Wine Germany Pictures Wine Bordeaux
Picture wine Portugal Picture Portugal Douro Pictures Portugal Pictures wine Spain Foto Elzas
Foto Italië 1 Pictures wine Italy 2 Foto Italië 3 Foto Italië 4 Foto Toscane
Pictures Wine Loire Drinks Foto Frankrijk Pictures Sky Foto Bloemen
Horeca Amsterdam 1 Horeca Interieur 2 Horeca Interieur 3 Horeca Interieur 4 Pictures Holland
Foto Molens Foto Ziekenhuis Foto ziekenhuis 2 Foto Gezondheidszorg Veelluiken
Amsterdam 1 Eilanden AMSTERDAM NU Amsterdam 3 IJburg Amsterdam 4 Kinkerbuurt Amsterdam 5 Kinkerbuurt
Amsterdam  Stadsvernieuwing Amsterdam 7 Sneeuw Amsterdam 8 Oost Amsterdam 9 Winkels Amsterdam 10 Hoeken
Amsterdam 11 Sloten Amsterdam 12 Auto's Amsterdam 13 Diversen Amsterdam 14 Mensen Amsterdam 15 Mensen
Amsterdam 16 Boven Amsterdam 17 Torens Amsterdam 18 Diversen Amsterdam 19 OW Amsterdam 20 In actie
Amsterdam 21 graffiti Amsterdam Peperbussen Amsterdam Albert Cuyp Foto Amsterdam Oost Amsterdam De Pijp
Mooi Amsterdam Foto Onderwijs 1 Foto Onderwijs 2 Foto Onderwijs 3 Foto's Overigen 1
Foto' s Overigen 2 Foto Biesbosch Foto Duinen Sitemap Terug naar Studio Koning

© Roeland Koning; please read our copyright statement